
Erzurum yöresine ait türküler, Türk halk müziğinin zengin ve renkli bir parçasıdır. Erzurum, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan tarihi ve kültürel açıdan zengin bir şehirdir. Dağlarla çevrili coğrafi konumu, iklimi, tarihi geçmişi ve göçlerle oluşmuş kültürel yapısı, bu yöreye özgü türkülerin oluşumunda önemli bir rol oynamıştır.
Erzurum türkülerinin temelini genellikle aşk, özlem, doğa, vatan sevgisi, kahramanlık gibi temalar oluşturur. Bu türküler genellikle sözlü geleneğin bir parçası olarak nesilden nesile aktarılmış ve zamanla farklı yorumlarla zenginleşmiştir. Erzurum'un tarihi ve kültürel dokusunu yansıtan bu türküler, hem içerikleriyle hem de melodileriyle bölgenin özgün kimliğini yansıtır.
Erzurum'un coğrafi yapısı ve iklimi, türkülerin içeriğini önemli ölçüde etkilemiştir. Karasal iklimin hüküm sürdüğü bu bölgede, kış mevsiminin uzun ve soğuk geçmesi, türkülerde sıkça kar, dağlar, yaylalar gibi doğa unsurlarının işlenmesine neden olmuştur. Ayrıca, bölgenin tarihinde yaşanan olaylar ve kahramanlık hikayeleri de türkülerin konuları arasında yer alır. Özellikle Milli Mücadele dönemi ve Ermeni isyanları gibi tarihi olaylar, bu türkülerde sıkça işlenen temalardandır.
Erzurum türkülerinin müzikal yapısı genellikle basit ve etkileyicidir. Genellikle bağlama, kemençe, klarnet gibi enstrümanlar eşliğinde seslendirilirler. Melodileri genellikle hüzünlü ve duygusal bir atmosfer yaratır, ancak bazı türkülerde coşkulu ve ritmik melodilere de rastlanabilir.
Erzurum türkülerinin önemli bir özelliği de yöresel kıyafetler eşliğinde icra edilmesidir. Bu türküler genellikle düğünler, bayramlar, özel günler gibi toplumsal ve kültürel etkinliklerde seslendirilir ve bu etkinliklere renk katar.
Erzurum türkülerinin günümüze kadar yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması, yöredeki kültürel mirasın korunması açısından büyük önem taşır. Bu türküler, sadece bir müzikal ifade biçimi olarak değil, aynı zamanda bir toplumun tarihini, duygularını ve değerlerini yansıtan önemli birer belge olarak da değerlendirilmelidir. Bu nedenle, Erzurum türkülerinin yaşatılması ve tanıtılması için çeşitli kültürel etkinlikler düzenlenmeli, genç kuşaklar bu mirasa sahip çıkmaya teşvik edilmelidir.
Erzurum yöresine ait bazı türküler,
Huma Kuşu Yükseklerden Seslenir
(yavru yavru)Huma kuşu yükseklerden seslenir
(oğul) Yar koynunda bir çift suna beslenir beslenir
(yavru yavru)
Sen ağlama kirpiklerin (kömür gözler) ıslanır
(oğul) Ben ağlim ki belki gönül uslanır uslanır
(ah) Ben ağlim ki gülüm
Eğlen eğlen eğlen eğlen belki gönül uslanır
... huma kuşu yükseklerden seslenir türkü sözleri
Hey Ağalar Hangi Derde Yanayım
Hey ağalar hangi derde yanayımYitirdim Aslı'mı gören olmadı
Pervaneler gibi yandım tutuştum
Yandım ateşine soran olmadı
... hey ağalar hangi derde yanayım türkü sözleri
Şad Ol Deli Gönül Müjdeler Olsun
Şad ol deli gönül müjdeler olsunBenim yarim gelecekmiş bu gece
Kesilsin kurbanlar yansın şem'alar
Küll-i malım talan olsun bu gece
... şad ol deli gönül müjdeler olsun türkü sözleri
Güzeller Bezenmiş Toya Giderler
Güzeller bezenmiş toya giderlerSizlere emanet yar oynamasın
Ben bülürem reca minnet ederler
Yengüllük edip ay balam tez oynamasın
... güzeller bezenmiş toya giderler türkü sözleri
Bugün Sabah İle Visal-i Yardan
Bugün sabah ile visal-i yardanBana bir haber var inceden ince
Ol zülfü zer tar-ı hayal-i yardan
Bir buy-i eser var inceden ince
... bugün sabah ile visali yardan türkü sözleri
Sarı Gelin
Erzurum çarşı pazar leylim aman amanLeylim aman aman leylim aman aman suna yarim
İçinde bir kız gezer oy nenen ölsün sarı gelin aman
Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim
... sarı gelin türkü sözleri
Kırmızı Gül Demet Demet
Kırmızı gül, demet demetKırmızı gül, demet demet
Sevda değil bir alamet
Balam nenni, yavrum nenni
Sevda değil bir alamet
Balam nenni, yavrum nenni
... kırmızı gül demet demet türkü sözleri
Eledim Eledim Höllük Eledim
Eledim eledim höllük eledimAynalı beşikte canan bebek beledim
Büyüttüm besledim asker eyledim
Gitti de gelmedi canan buna ne çare
Yandı ciğerim de canan buna ne çare
... eledim eledim höllük eledim türkü sözleri
Tutam Yar Elinden Tutam
Tutam yar elinden tutamÇıkam dağlara dağlara
Olam bir yaralı bülbül
İnem bağlara bağlara
... tutam yar elinden tutam türkü sözleri
Ben Razı Değilem Hicrana Gama
Ben razı değilem hicrana gamaGarip gönlüm haldan hala salan var
Sabavetten beri bir yol gözlerim
El zanneder uzaklarda kalan var
... ben razı değilem hicrana gama türkü sözleri